Kişisel İlişkiler

 İnsan Psikolojisi
  Psikoloji, insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Davranışlar,
belirli çevresel koşullar içinde oluşan olaylar olduğuna göre psikoloji, çevre, organizma ve davranışlar arasındaki etkileşimi inceler .Etkileşimin ana öğelerinden biri çevredir. Organizmanın alıcı sinir uçlarına etki edebilen her türlü enerji değişikliğine “Uyarıcı” denir. Kırmızı bir trafik ışığının görülmesi,çürük bir dişten gelen sızı gibi…Aynı uyarıcı karşısında farklı bireyler, farklı davranışlar göstermektedir. Eğer uyarıcılar karşısında farklı bireylerin davranışları hep aynı olsaydı, psikoloji bilimine gerek kalmazdı. Çünkü uyarıcı bilindiği takdirde davranışın tahmini (ne olacağının bilinmesi) çok basit bir işlem olurdu. Özellikle konuşmak, düşünmek ve problem çözmek gibi davranışlar söz konusu olduğunda organizma ile ilgili etmenler, davranışların oluşumuna daha çok katkıda bulunmaktadır.


İnsan Özellikleri
  İnsan biyolojik, toplumsal, kültürel ve psikolojik özelliklere sahiptir. Bu özellikler
insanları diğer canlılardan farklılaştırır.
Çevre
Zaman
Kalıtım
Davranışlar

 Beş Duyu
  Çevredeki her türlü uyarıcıyı duyu organları sayesinde fark edebiliyoruz. Eğer duyular olmasaydı bunları başaramaz, yaşamımızı sürdürmede zorluk çekerdik.
Duyularımız
Görme: Görmemizi sağlayan duyu organımız gözdür ve gözün uygun uyarıcısı ışıktır. Işığın az ya da çok olmasına göre göz bebeği büyür ya da küçülür. Gözde iki tür alıcıya rastlanır. Birincisi, gece görmeye yarayan çubuklar, ikincisi gündüz görmeye yarayan konilerdir. Çubukçuk ve konilerdeki ışığa duyarlı renk hücreleri farklıdır. Bu da insanların hangi renkleri daha kolayca görebileceklerini belirler.Renkler, konilerdeki renk hücrelerinin farklılığı sayesinde algılanır.Bireylerin ayrıntıları algılayabilmesindeki duyarlılığa, Görsel Keskinlik adı verilir. Görsel keskinliği fazla olan kişiler ışık ve renkteki değişmeleri, nesnelerdeki ayrıntıları daha çabuk fark ederler.
İşitme: İşitme duyu organımız kulaktır. Kulağın uygun uyarıcısı olan ses, titreşen bir cismin yarattığı hareketlerin bir ortamda iletilmesi sonucu ortaya çıkar. Ses genellikle hava ya da su dolu bir ortamda kulağa iletilir. Titreşimler, dış kulak aracılığıyla toplanır.
Koklama: Koku alma duyu organımız burundur. Kimyasal uyarıcılar, koklamada burnun alıcı hücrelerinin emebileceği gazların içindedir. Birkaç gaz molekülü bile koku duyumunu uyarmak için yetebilir. Koklama ve tat alma arasında yakın bir ilişki vardır. Burnumuzu ve gözümüzü kapatarak yediğimiz bir yiyeceği, acı, tatlı, ekşi, tuzlu biçiminde ayırt edebiliriz,ancak yediğimizin ne olduğunu anlamayız.
Tat alma: Tat alma duyumuzun organı dildir. Dilde bulunan tat tomurcukları, içlerine sızan kimyasal maddeler yoluyla bu duyumu başlatır. Genel olarak, dilin uç kısmı tatlıya, önyanları tuzluya, arka-yanları ekşiye ve arka kısmı da acıya duyarlıdır.
Dokunma: Deri bir değil dört ayrı duyunun organıdır. Bunlar, dokunma, sıcak, soğuk ve ağrı adlarını alır. Derinin bir bölgesi belirli bir duyum için duyarlı iken, başka bir bölgesi başka bir duyum için duyarlıdır. Yani dokunma, ağrı, sıcak ve soğuk duyumları derinin her yerinde aynı düzeyde ortaya çıkmaz. Buna da Nokta Duyarlılığı denir.
                                              Düşünme

  Bu kitabı okurken düşünmektesiniz, okuduklarınız ile kendi yaşantılarınız ve
bilgileriniz arasında ilişki kurmaktasınız. İnsanlar uyanık oldukları zaman genellikle
düşünürler. Düşünememek zor bir iştir. Herhangi bir işle meşgulken düşüncelerimiz başka bir konuya kayar. Örneğin, ders dinlerken akşam evde olanlar veya bugün yapmayı planladığınız işleri düşünüyor olmanız mümkün ve genelde bu herkesin yaşadığı şeylerdir.Bu durumlara Hayal Kurmak denir. hayal kurmak da bir düşünme biçimidir.Düşünme; olay ve nesneler yerine onların simgelerini (sembol) kullanarak yapılanzihinsel bir işlev ve sorunlara çözüm arama yoludur.

                                                Öğrenme
  Öğrenme kavramının kapsamı çok geniştir. İnsanlar öğrenmeye, doğduktan hemen
sonra başlayarak önce aileden ve çevreden, okulda öğretmenlerinden, arkadaşlarından,kitaplardan, deneyimlerinden, kısaca yaşam boyu karşılaştığı herkesten ve her şeyden etkilenerek davranışlarını değiştirir, geliştirir ve ömürlerinin sonuna kadar devam ederler.Öğrenme, yaşantısal deneyimler yoluyla davranışlarda değişiklik oluşturma sürecidir.Farklı bir deyişle öğrenme, yaşantı ürünü, kalıcı izli davranış değişikliğidir.
                                                     Zeka
  Zekâ, zihinsel becerilerin tümüdür. Zekâda kalıtımın ve çevrenin rolü büyüktür.
Dünyayı anlama, tanıma, değerlendirme konusunda zekâ, bilgileri kazanma gücü olarak ortaya çıkar. Böylece zekâ, kalıtsal faktörlerden, sinir sistemi ve duyu organlarının biyolojik yapısından etkilenir.İyi bir çevrede büyüyen, sevgi ve ilgi gören ailelerin çocuklarının daha zeki olduğu gözlenmiştir.

                                                    Duygu
  Duygu ve heyecanlar olmaksızın yaşam çok sıkıcı olurdu. Duygu ve heyecanlar
yaşama renk katar, yaşamın tuzu biberi olurlar. Okula başladığınız ilk günün heyecanını hatırlayın. Çocukluk günlerinin acı düş kırıklıkları bile hatırlandığında eğlence kaynağı olur.İnsanlar, iç ve dış dünyadan etkilenir. Bu etkiler onlarda hoşlanma ve acı duyma gibi iki şekilde ortaya çıkar. Hoşlandığımız şeyi sever, ona yaklaşırız. Hoşlanmadıklarımızdan da kaçarız, işte bu duruma Duygu denir. Bir başka ifadeyle duygu, duyumların organik ve ruhsal yaşantıyı etkilemesi anlamındadır.
Duygulanma ise bazı uyarıların ve fizyolojik işlevlerin iç dengeyi ve ruhsal yaşantıyı
olumlu veya olumsuz etkilemesi ve bu etkinin bilinçte anlam kazanmasıdır.

                                                      Dikkat
  Derste öğretmeni anlayarak dinleyen ve aklından başka bir şey geçirmeyen öğrenci
dikkat halindedir. Televizyonda önemli bir haberi izleyen veya çok sevdiği bir arkadaşından cep telefonuna gelen mesajı okuyan insan, dikkat halindedir. Bir yemeğin tuzluluk derecesini veya tadını anlamaya çalışmak, burnumuza gelen kokunun neye ait olduğunu anlamaya çalışmak, dikkat halidir. Bu ve benzeri şeyleri anlamaya çalışmamak, gereği gibi yapmamak dikkatsizliktir. Ders anlatan öğretmeni, kendini zorladığı halde dinleyemeyen, aklına gelen başka şeyleri kafasından atamayan öğrenci dikkatsizdir.
Dikkat; bütün ruhsal faaliyetin ve uyarıcının bir duyumda ve bir davranışta
toplanması, bir yönelmedir. Dikkat, zihin çalışmasının ve duyguların bir uyarıcı üzerinde toplanması halidir.

                                                        Unutma  Öğrendiğimiz her şeyi hatırlayabilseydik ne iyi olurdu. Hepimiz kocaman bir bilgi
deposu olurduk. Ayrıca öğrenme için çok zaman harcamazdık. Çünkü, unuttuklarımızı
yeniden öğrenmek zorunda kalmazdık. Gerçekte, öğrendiklerimizin çoğunu, çok çabuk unuturuz. Unutma, öğrenmenin tersi olan bir bellek işlevidir. Yani öğrenilenlerin zihinde yeniden canlandırılamaması olayıdır.

                                                       Merak
  İnsanların bilmedikleri bir şeyi anlamak veya öğrenmek için duydukları istektir.
Günlük yaşamda meraklı olmak, bazen olumsuz karşılanır. Sorulmaması daha uygun
olan soruları soran kişiler, olumsuz nitelikteki meraklılardandır. Bu tip kişiler etrafındakileri rahatsız ederler. Eğer merakımız yeni gelişmeleri, işle ilgili değişiklikleri öğrenmeye yönelik olursa takdir edilen, istenilen bir davranış sayılır.

                                                  Kıskançlık
  Kıskançlık; kendinden üstün, başarılı, güzel, mutlu, olanlara katlanamamak diye de
tanımlanabilir. Kıskançlık, olumsuz duygulardan biridir. Ayrıca kıskançlık, düşmanlık ve kızgınlık duyguları ve kendine güvenmeme ile de yakından ilgilidir.

                                                  Gelişme
  Gelişme; doğum öncesi dönemden ölüme dek bireylerin yaşamlarında dönem dönem oluşan değişiklikler biçiminde tanımlanır. Büyüme ve olgunlaşma kavramları ile de ilişkilidir. Büyüme, bireylerin fiziksel olarak değişmeleridir: Boyun uzaması, kilonun
artması gibi. Olgunlaşma, organların belli bir işlevi yerine getirebilecek hale gelmesidir.
                                                Davranışlar  Davranış; insanların gözlenebilir hareketlerini kapsadığı gibi duyguları, tutumları ve
zihinsel süreçleri diğer bir deyişle, doğrudan gözlenemeyen tüm içsel olayları kapsar.
İnsanların; beslenmek, barınmak, acı veya ağrıyı dindirmek, sevmek, sevilmek, takdir
edilmek gibi ihtiyaçları onların davranışlarıyla belirlenir.

                                                 Güdüler
  Güdü , canlıları belli hedeflere yönelten ihtiyaç, istek ve dürtü gibi davranışlardır.
Örneğin, kişinin susuzluk ihtiyacını gidermek için bir şeyler içmesi, canının sıkıntısını
gidermek için çeşitli işlerle uğraşması, güdüsel davranışlardır.Güdüsel davranışların bir kısmının fizyolojik ihtiyaçlardan kaynaklandığı, bir kısmının da sosyal ilişkiler içinde öğrenildiği kabul edilir. Örneğin, organizmadaki su,oksijen ve kan şekeri oranları, açlık, susuzluk, ısı derecesinin düzenlenmesi gibi güdüsel durumlar, sinir sistemi ve diğer fizyolojik süreçler tarafından kontrol edilmektedir. Belli bir işte başarılı olma isteği, para ve toplumsal statü kazanma istekleri fizyolojik değil, öğrenilen güdülerdir.Eksiklerin giderilmesi yönünde organizmada beliren güce “Dürtü”, ihtiyacı gidermek için gösterilen eğilime de “Güdü” denir.Güdü- dürtü ilişkisi aşağıdaki gibi açıklanabilir.

                                             Değer Yargıları
  Toplumsal değerleri doğruluk, namus, başarı, dayanışma olarak kabul edebiliriz.
Değer yargıları, davranışları belirlemede önemli bir etkendir. Sahip olunan değer
yargıları yaşa ve zamana göre değişebilir. Kuşaklar arasında farklılıklar gösterebilir.
Örneğin, lise düzeyinde bir genç kızın ailesi, karşı cinsle arkadaşlık etmesini, gece dışarıya çıkmasını istemezken, ergenlik çağındaki bir delikanlı için bunlar doğal davranışlar olarak kabul edilir.

                                               Şuur (Bilinç)
  Şuur, kişinin olayların ve çevrenin farkında olmasıdır. Kişinin kendi yaptıklarının,
düşündüklerinin, hissettiklerinin neler olduğundan haberdar olmasıyla ilgilidir. Olayları yaşıyorken, kendisinin bilincinde olan kişi, olaydan nasıl etkilendiğini bilir. Bilinçli kişinin çevreyle ilişkileri de iyidir. Dolayısıyla başarıları da yüksektir.
“Çok bilinçli insan“ diye adlandırılan kişi, etrafında olup biteni kolaylıkla algılayan,
farkına varan ve gerçekçi olarak değerlendiren kişidir.

                                                  Kişilik  Kişilik, insanın toplumsal hayatı içinde edindiği ve onu diğer insanlardan ayırt eden
alışkanlıklar, davranışlardır.Kişilik tutum, değer, umut, sevgi, nefret, alışkanlık gibi özelliklerden oluşur. Kişilik kavramı ile karakter kavramı her zaman birbirine karışır. Bu kavramlar birbirinden farklıdır.Karakter, kişiliğin değerlendirilmesi ile ilgilidir. Bir kişi için “Arkadaş canlısı, dürüst, sevecen.” derken onun kişiliği değerlendirilmektedir. Fakat aslında karakteri kastedilmektedir.Kişiliğin gelişmesinde, kalıtım ve çevrenin etkileşimi de önemlidir.