Birey ve Toplum

Toplumsal Gruplar

  İnsan, yaşamak için fiziksel ve ekonomik ihtiyaçlarının giderilmesi bakımından

olduğu kadar, kişisel gelişmesi ve doyumu bakımından da diğer insanlara bağımlıdır.

İnsanlar gibi hayvanlar da gruplar halinde yaşar, yardımlaşma ve işbirliği yaparlar. Ancak toplum ve toplumsal grup kavramları insanlar için kullanılır.

   Aile Grupları

  Aile; içinde insan türünün üretildiği, toplumsallaşma sürecinin ilk ve en etkili biçimde yer aldığı, ana-babalar ile çocuklar arasında birincil ilişkilerin kurulduğu, ekonomik etkinliklerin yer aldığı bir toplumsal kurumdur.

 Aile Biçimleri

Üye Sayısı Bakımından;

 Çekirdek Aile: Karı-koca ve evlenmemiş çocuklardan oluşur.

 Geniş Aile: Kan bağı olanlardan ve onların çekirdek ailelerinden oluşur.

Aile Üyeleri Arasında Otoritenin Dağılımı Bakımından

Ataerkil Aile : Babanın egemenliğine dayalı aile.

Anaerkil Aile : Annenin egemen olduğu aile.

Eşitlikçi Aile : Baba ve annenin eşit otoriteye sahip olduğu aile.

Evlenme Biçimleri Bakımından, Eşlerin Sayısına Göre:

Tek eşli aile (Monogami) : Bir erkek ve bir kadının evlenmesiyle oluşan aile.

Çok eşli aile (Poligami)

Çok karılılık (Polyandri) : Erkeğin, birden çok kadınla aynı zamanda evli olduğu aile.

Çok kocalılık (Polijini) : Bir kadının birden çok erkekle aynı zamanda evli olduğu

aile.

Soyun Belirleniş Biçimine Göre

Baba soyluluk : Çocukların, torunların … ayrıcalık ve ödevlerinin baba soyundan geldiğiaile.

Ana soyluluk : Çocukların, torunların … ayrıcalık ve ödevlerinin ana soyundan geldiği

aile.

İki soyluluk : Çocukların, torunların … ayrıcalık ve ödevlerinin ana ve baba soyundan

geldiği aile.

Evli Çiftin Oturma Yerine Göre

Baba yerlilik (Patrilokalite) : Evlenen çift, kocanın ailesiyle oturur.

Ana yerlilik (Matrilokalite) : Evlenen çift, kadının ailesiyle oturur.

Ev açma (Neolokalite) : Evlenen çift kendi başlarına oturur.

Eşlerin Toplumsal Üyeliği Bakımından

İçten Evlenme (Endogami) :Aynı boy, köy, kabile vb. toplumsal kümenin üyeleri arasında evlenmelere izin verme.

Dıştan Evlenme (Exogami) :Aynı topluluk üyeleri arasında evlenmelerin yasaklanması.

                                Komşular

  İnsan ilişkilerinin gerçekleştiği bir diğer ortam, komşuluktur. Aile ortamı nasıl

zorunluluk ortamı ise komşuluk da zorunlu beraberliği gerektiren bir ortamdır. Öncelikle apartman komşuluğu yakın beraberliğin tipik bir örneğidir. Zorunlu olarak yüz yüze gelmenin gerektiği insan ilişkilerinin sağlıklı olması,huzurlu yaşamın şartıdır.Acil bir durumda komşusunun yardımı herkes için gerekebilir. “Ev alma komşu al”atasözü, “Komşusu açken, kendisi tok yatan bizden değildir.” Hadisi, komşuluk haklarını ve ilişkilerini vurgulayan değerlerimizdir.21

Arkadaş Grupları

  Arkadaşlık ilişkileri, kişileri olgunlaştıran ve onları sosyal varlıklar haline getiren önemli bir olgudur.İnsanlar arası iletişim kurulduktan sonra ilişkilerin

daha yoğun olması beklenir. Bu yoğun ilişkiler döneminde (arkadaşlık grubunda) kişilerin öncelikle kendi kendilerini sonra da karşıdaki arkadaşını tanımaları sağlıklı ilişkiler açısından önemlidir.Arkadaşlık ilişkileri çocuğun evinde karşılanmayan önemli gereksinimlerdendir.Arkadaş edinmek ve ilişkiyi sürdürmek, belli bir olgunluk ister. Bu bakımdan bir insanın sosyal ve ruhsal olgunluğunu, arkadaşlarına bakarak tahmin ederiz. Atalarımızın “Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.” sözü arkadaşlık etkileşimine işaret etmektedir.

Meslek Grupları

  Her mesleğin üyeleri kendi çıkarlarını ve haklarını korumak, sorunlarını dile getirmek

amacıyla örgütlenir. Günümüzde aynı meslek üyelerinin bir araya gelerek örgütlenmeleri,demokratik yaşantının da bir gereği olarak kabul

edilmektedir.Meslek grupları, grubun gerektirdiği sağlıklı insan ilişkilerine özen gösterdikleri gibi,mesleki örgütlenmenin şartlarına da dikkat etmelidir. Bu şartlar, meslek sahibinin mesleki bilgisi (teorik ve pratik), mesleğe giriş denetimi

(üyelik sertifikası), meslek ahlakı ve çalışma özgürlüğüdür. Ayrıca her mesleğin, meslek grubu olarak özellikleri vardır. Çeşitli yollarla çok para kazanmak, statüsü yüksek bir meslek sahibi olmak, mutluluk için yeterli olmamaktadır. Bunun örneklerini toplumda görüyoruz.Meslektaşının kazanmasını istemeyen ve meslek arkadaşlarıyla işbirliğinden kaçınan bir insanın mutlu ve huzurlu olduğu söylenemez. Bu nedenle, aynı meslek elemanlarının bir araya gelerek oluşturdukları meslek grupları, insan ilişkilerinin geliştirileceği ortamlar olarak değerlendirilmeli ve desteklenmelidir.

 Baskı Grupları (Sendika, dernek, siyasi parti vb.)

  Sendikalar, çalışanların haklarını korumak, geliştirmek, eğitim ve verim düzeylerini

yükseltmek amacıyla oluşturulan kurumlardır.Sendikalar, üyelerinin sosyal ve ekonomik haklarının korunması ve geliştirilmesini amaçlar. Bu en doğal hakkın sağlanması idealine, sağlıklı insan ilişkileriyle ulaşılabilir.Dernekler, belli bir amacı gerçekleştirmek üzere kurulan sosyal kurumlardır. Vakıflar da benzer amaçla kurulan sosyal kurumlardır. Sosyal yardımlaşma kurumlarının özünde,insanlar arasında iyi ilişkiler kurarak, belli amaçların gerçekleşmesi düşüncesi vardır.Siyasi partiler, toplumsal ve demokratik yaşantının gereği olarak kurulan siyasigruplardır. Partilerin  de amacı sonuçta topluma hizmettir. Partilerin siyasal hizmet araçları olduğu, temelde insan mutluluğunun esas alındığı akıldan çıkarılmamalıdır. Hırs, öfke, tutarsız iddialar ve yapıcı olmak yerine yıkıcı davranışlar siyasi hareketliliği bozan yanlışlıklardır. Her tür ve düzeyde faaliyet gösteren sosyal kurum ve kuruluşlar amaçlarına düzenli insan ilişkileriyle ulaşabilirler.

 Oyun Grupları

  Bazı anne-babalar, çocuğunun yaşıtlarıyla oynamasını engeller. Çocuğuna hem anne-baba, hem de arkadaş olabileceğini sanırlar. Çocuğuyla yer, içer,oynar, gezerler. Böylece çocuklarının yaşıtlarıyla ilişkisini ya açıktan ya da dolaylı olarak kısıtlarlar.

Böyle anne-babalar ya içe dönük bir yaşam sürdürdüklerinden, ya da aşırı koruyucu anne-baba tutumu gösterdiklerinden bu yolu seçmektedirler.

Oysa, çocuğun kendi yaşıtları ile oyun gruplarına katılması, kendine güvenmesi,

kendini kolay ifade edebilmesi sağlıklı bir kişilik geliştirmesi açısından önemlidir.

Okul Grupları

  Aileden sonra ikinci temel sosyal grup, çocuğun okulu, sınıfı ve arkadaşlarıdır. Bu sosyal çevrede,öğrenci-öğretmen ilişkisi çocuğun kişiliğini oluşturan

temel etkendir.Okulda insan ilişkileri çeşitli düzeylerde devam eder. Çocuğun sıra arkadaşlarıyla ilişkileri, grupüyeleriyle eğitsel kol çalışmalarındaki görev ilişkileri,

sınıf arkadaşlığı ilişkileri, servis arkadaşlığı ilişkiler ve diğer sınıflardaki öğrencilerle  ilişkileri okuldaki insan ilişkilerine örneklerdir.

Toplumsal Etkileşim

  İnsanlar toplumda her vesileyle etkileşimde bulunurlar. Evde, okulda, iş yerinde ve arkadaşlık gruplarında.Etkileşim; ortak eylemin, ortak eyleme katılanlar (kişiler) tarafından görülen duygusal gücüdür.

Etkileşimler, bir grubun üyeleri arasında veya bir grubun bir üyesiyle bütün grup

arasında oluşan alma-verme sürecidir. Etkileşimin duygusal yönü ile ilgili kavramlar

şunlardır:

• İyi niyet
• Ön yargı
• Sevgi
• Saygı
• Hoşgörü
• Fedakârlık
• Sevmek ve Sevilmek